Kamis, 10 Januari 2013

Sangumang Namuei Manggau Apange


SANGUMANG NAMUEI MANGAU APANGE

Wayah getem jari hapus, Sangumang ewen ndue indue dinun malan kea kilau oloh are. Hung sinde katika metuh Sangumang dengan indue, munduk malayan intu puduk ewen. Balalu tara itung ih Sangumang kau, “lehae oloh beken tege apange, aku tuh jatun ati”? En aku tuh puna jatun apangku?” Kuan atei Sangumang.

Balalu Sangumang misek dengan indue, “O.. indang! Amon aku manantuani oloh beken, oloh tege indang – apange. Sampai katika toh dia puji aku katawan, en aku toh tege apangku atawa jatun?!” Sampet mandam kea indu Sangumang marima auh pisek anake te.

“Anu… anakku… aku dia ulih manyarita akam, tahiu apangm te.” Amon aku mansanan tege apangm, mahin dia puji ikau manampayahe.!” Amon aku mansanan, jaton apangm, kilen ikau tege inakan hung kalunen toh.!” Kuan indu Sangumang.”

“Yoh… indang! Aku are balaku ampun maaf, amon aku mangapehe atei indang, tagal pisekku te.” Kuan Sangumang.

“Dia en ih anak….. puna patut ikau misek tahiu apangm te, baya aku hindai ulih manyarita akam metuh toh. Tege kareh wayah aku manyarita akam, Sabar ih ikau helo. Kuan indu Sangumang. “Aku patut manatap kare bahatam helu pire-pire andau tuh, amun jari sukup aku masanan akam, hung kueh apangmu melai, tuntang ikau musti manyundaue apangm te”. Kuan indu Sangumang.

“Tarima kasih, indang”. Mudahan narai je kanahuangku te keleh uras tau tulus manjadi.” Kuan Sangumang dengan indue.

Ampie lague indu Sangumang jari sukup manatap akan bahata Sangumang, balalu ie mantehau Sangumang kuae : “Oi anaku Sangumang, kantuh helu ikau.!” “Handau tuh kea aku manyarita akam tahiu apangm, tuntang ikau patut manamuei manggau apangm te.!” “Narai bewei taluh ije gitam tara sundaum, taluh je ihiningm, patut ikau marimae. Ingguna kapintar kaharatim, manantuani taluh handiai je basilim. Kare tiruk itung, pikir akal tuntang angat ateimu, jete kilau sumbu atawa palita pambelumm.” Tagal te babuah ikau huang tamueim. Tuh atun impahataku uju kabawak katupat tuntang uju tanteloh manuk. Amon ikau jari sundau taluh je inggaum nah, harue ikau tau mampalepah panginamm te.” Kuan indu Sangumang.

Hayak tampalawei andau, Sangumang palus batulak manampara tanjung jalanae, aluh ie dia katawan jalan je kueh je musti inyuru tuntang ihimate.

Tanjung dia katawan akan kueh tujuan, manintu angat atei mimbit kaharape ih. Amun auh sagiling “nguuttttt…nguutttt …” hamauh, andau nampara kaput, palus tende tanjung Sanguang. Amun andau jari balawa tinai, palus Sangumang manuntung jalanae.

Hung andau je ka ujue, Sangumang sampai ije janah, je lumbah, lamat-lamatan kahai. Intu bentuk jalan te tege ije batang kayu hai mangamparang jalan. Kayu je mangamparang jalan te halau mendeng tuh kahai. Tuntang kambu batang te diakalaluen. “Saumur ku belom, hindai puji aku nampayah kambu kahai batang je kilau tuh”, kuan atei Sangumang. “Handak manangkajuk lalau kagantung batang tuh, keleh aku maliut ih, manalatai saran batang tuh.” Kuan atei Sangumang.

Sana sampai hung lawin batang te, Sangumang manampayah batang te harumbak upue lawie. Andau jari biru-biruh handak kaput. “Terai, keleh aku batiruh hung rombak batang tuh ih,” kuan atei Sangumang. Palus kea Sangumang mampater arepe, awi puna biti bereng jari heka mananjung.

Alem te metuh alem pandang bulan, hapus janah uras balawa tuntang gitan batantu. Salenga hung bentuk alem, tara hining Sangumang auh kilau talauh je babehat manjatu. “dum”!! Sangumang tarewen palus manangkilik bara rumbak kayu. “Narai auh te”, kuan ateie. Sangumang palus tarewen. Sakalinya auh je halebum nah due biti ijin je mampeter arepe hung bentuk janah te. Ampie ijen te batiruh, palus tara hining auh keruk ijin hatue bawi te.

“Kayu ekoh, kayu eot!”
“Kalute, sua-sue!”
“Kayu ekoh, kayu eot! (auh kerok ijin hatue)
“Kalute, sua-sue!” (auh kerok ijin bawi)

Auh te hatatubah hante-hante.

Sangumang dia ulih marima auh riman kerok ijin te. Kajariae Sangumang manggayar manukep ijin bawi hatue te je bakalis tiruh kantuke. Sana tukep, Sangumang palus manggayap rangka-rangkah hapus biti bereng ijin bawi- hatue te. Ijin te dia katawan awi lalau kerok kantuke.

Palus tarewen sabanen Sangumang, ie hamauh hung ateie : “hakayah… indang…. Tutu je kuan indangku, ewen ndue apangku te tege hung hetuh.!” Puna dia sala kea indangku,…. Apangku puna tege.” Te auh Sangumang hung ateie.

Limbah te Sangumang haluli akan rombak batang nah, kanatek manangkilik narai kajariae ijin bawi hatue te. Dia pire-pire katika tinai, tege auh :

“Hayu…..misik ndai..!! Andau jari buta-butat handak balawa.” Jalanan kue tuh magun kejau” Kuan ijin hatue te.

“ouhhhz….. Akai magun heka angat ku tuntang uhat tulangku puna uyuh tutu.” Kuan ijin je bawi parak rampa-rampa. Kueh kanaingku puna balau tutu.” Auhe tinai. Palus misek ijin hatue, “narai je nahuang ikau kumae?” Tumbah ih ijin bawi te : “Aku mipen kuman karipang langit, handak mihup kangur hawun.” Kuan ijin bawi te.

“Yoh, munduk helu ikau”, kuan ijin hatue te.
Palus ijin hatue te manduan due salepang bara sansila kahange tuntang mampalua sulep. Tinai ie mahadai amak pasar baun ijin bawi te. Bara due sulep je impaluae te, salenga hadai kea kare panginan 40 macam kakaree panginan intu hunjun amak pasar te. Palus ijin bawi hatue te munduk hapamuntung manaharep panginan, balalu ewen ndue kuman.

Ewen ndue puna kuman lip-lap sinde, manampa kipen belai Sangumang je manangkilik benye-benyem.

Salenga ijin hatue te, hamauh : “Hayu…!!! Gulung!!! Andau handak sawah..!! Palus harikas ijin hatue bawi te, hadari, bo… tapalihi kare amak pasar tuntang panginan je magun batisa isut kea. Sangumang dia mangatawan kakueh pandari ijin ewen ndue te awi puna kajeng kisu sinde.

Balalu Sangumang manukep eka ijin je kuman endau. Ampie lague haranan kajeng-kisu ijin te hadari buhau, tapalihi ewen amak pasar tuntang due kalawas sulep. Narai taluh ati palus Sangumang manekap due sulep te, balalu manyalepang intu kahange.

Limbah te Sangumang manduan amak pasar awan ijin munduk nah, palus maukure kahain awan punduk ijin bawi-hatue te. Kahain awan punduk ijin te, uju kahasa kambue, rimae uju kahasa kea kahain kahang ijin te. Ie mambalun amak pasar te, tuntang manyuang akan butahe.

Sana andau jari sanai, Sangumang palus marima handak mules buli akan lewu humae. Hanyak andau pure-pure Sangumang mingat jalan je inyurue nah.

Dia sapire tanjung Sangumang, Salenga palus tara gitan Sangumang, pasah ewen ndue hindu. Sangumang tarewen. Boh!!! Kilen salenga aku sampai pasah indangku. Balalu Sangumang manduan sulep je imbite bara tamueie nah., hanyak mabukae palus hamauh :

“Amun Hatalla masi tuntang manenga kuasa, panatau je inenga apangku tuh, aku balaku pasah indangku saluh jari istana!!”

Salenga kea mancugut ije istana je hai hayak bahalap tutu ampie. Kilau istana maharaja je sukup simpan kare panau huange.

Indu Sangumang tarewen salenga atun istana, palus ie manangkilik akan ruar, ie manampayah Sangumang jari atun. Te indu Sangumang mantehau anake. “Ooii… anakku Sangumang ikau kah je jari buli tuh. “Yoh indang, aku Sangumang anakm, jari buli bara tamueiku.” Kuan Sangumang tumbah.

Indue haluli misek : “ Kilen anak, en jari sundaum apangm nah atawa hindai?”

“Ampun indang….. jari sukup tamueiku. Aku jari sundau apangku.” Auh tumbah Sangumang. Palus indue tatawe mahining auh anake Sangumang.

Limbah te Sangumang ewen ndue indue melai istana te, tuntang belum tatau sanang sampai hapus batang danum neteie intu kalunen tuh.

Peteh Penyang :
1. Hajat niat je bahalap akan ipahayak awi asin sintan Hatalla.
2. Hadat bahalap tuntang gawi mahurmat oloh bakas imberkat Hatalla.
3. Rajaki tuah uras awi asi. Awi te halajur ba-syukur akan Hatalla je tempon kuasa.
4. Amon belum tatau sanang ela mangalapean indang-apang, pahari, tundah kula samandiai.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar