Kamis, 31 Januari 2013

Palui Marengge Burung


Palui Tarawang

Limbah apang Palui jari tuntung manyirat ije kapayah rengge, apang Palui manyuhu anake Palui tulak manenan rengge puga te, manggau laok akan balut. “Has anak keleh ikau mamuga rengge taheta tuh manggau balut akan itah. Palui tulak kea manekap rengge ije kapayah te, manekap besei, manangking ambang palus muhun akan talian balalu lumpat akan jukung. Palui mambesei manintu ije danau ekae bahut manenan rengge.

Sana jari sampai eka bahut, Palui mangancang rengge bara punting silae akan punting silae. Limbah te ie lumpat akan saran petak, munduk mentai rengge ai. Pire-pire katika ie mambu rengge te, ampie palus jatun buah laok rengge te. Haluli tinai Palui manenan renggee. Sadang kea katahie ie mambu renggee, puna jatun sanggkut kea rengge Palui. Ije kungan mahin dia ati.

“Lalehan ampin rajaki tuh jatun manggapi” kuan atei Palui. Ie munduk manure intu upun lunuk. Salenga “TAP!”, auh bua lunuk manjatu takana takuluk Palui. “Boh!! narai taluh tuh?” kuan Palui tarewen, palus ie mananggera manampayah hunjun kuluke. Sakalinya metuh rahat bua lunuk masak, rami ampin kawan burung manesek bua lunuk. Tege burung tingang, baliang, pampulu, punei, tabuan, uhit, sukup simpan kare macam burung tingkep melai lunuk te. Hanjak atei Palui manampayah karamin burung te.

Balalu Palui maniruk, kanampie manekap kawan burung te. Salenga tara ingat Palui renggee je melai danau nah. “Oo… keleh aku mangguna rengge laokku je atun melai danau te, awi jatun kea sangkut laok, keleh hapaku marengge burung tuh.” Kuan atei Palui. Ye, Palui mangakit renggee, balalu ie manyakei batang lunuk te manenan rengge intu lawin edan lunuk. Rami bir-bur tarawang kawan burung manampayah tege olon manyakei lunuk manenan rengge.

Sana jari tapasang rengge, Palui muhun bara lunuk, balalu ie buli akan lewu. Kuan atei Palui, “tuh kareh je tau akan balut, amon kawan burung te sangkut renggeku.” Ie buli dengan atei sanang.

Sampai hung lewu humae, indang-apang Palui misek kueh kare laok je dinun Palui. Kuan Palui rengge te inenan hung lawin lunuk. Indang-apang Palui balang sangit awi tamam kahimat Palui dinun kawan burung auh kuae.

Limbah jandau kadue tinai, Palui haluli tulak mambesei akan danau mangguang batang lunuk ekae manenan rengge nah, mahimat are burung buah renggee.

Dia sala taksiran Palui, puna hagulak sinde haris rengge, hayak edan lunuk hakibar kilau nampuh riwut. Bara kejau Palui jari manampayah lawin lunuk te. “Te Ye!!” “Sangkut keton”!! kuan Palui, manampayah kambulat sinde rengge buah kawan burung. Dia kalaluen angat atei Palui, ie gulung mahurok jukung, palus mangahap batang lunuk, kuha-kuhap manyakei batang lunuk te.

Palui mambu renggee, mimbit akan hunjun petek. Palui mandam, “kilen apie mimbit burung kalutuh kakaree?” “Handak aku mampateie sayange, handak malihie tengahe, sanyang” kuan atei Palui.

Limbah pire-pire katahie palui dinun akal, ie manduan tali huruk jukunge, palus mameteng pain kawan burung te, ingalunge hapus biti berenge. Kuntep kawan burung melai hapus biti bereng Palui awi uras metenge intu bitie.

Narai taluh ati uras mangipak palapas kawan burung te, kilau tarawang handak maliwus arep ewen. Haranan kakaren burung je imeteng intu bitin Palui, salenga ulih kawan burung te manamput Palui tarawang. Palui hanjak ateie, mangkeme ie tau tarawang. “Aku-akuiii… kamangate je tarawang tuh nah?!” Kuan Palui hanjak. Sasar tahi sasar gantung Palui tarawang namput burung. Kawan burung mimbit Palui mahalau lewu human Palui. “Boh lewu humangku kanih.” “Ayo… imbit aku mahalau hunjun human indang-apangku!” kuan Palui dengan kawan burung. Tapalujur kea kawan burung te mimbit Palui tarawang hunjun humae.

Tara gitan Palui kawan andie metuh busik bangang melai baun huma, nangkariak ih Palui mantehau kawan andie. “Oii.. andie!! tuh aku Palui tarawang.!” Mananggera andi Palui “Oii.. aka lehan kamangat ikau tau tarawang.” Yoh adi!” kuan Palui.

Sasar tahi heka kea Palui melai ngambu, ie manyuhu kawan burung muhun. “Jari, sukup ih, muhun ndai!!” aku handak buli”! kuan Palui dengan kawan burung. Pea kare katawan te, je burung kau, jajuan kawan burung manamput Palui. Palui takikeh awi dia tau muhun. Palus ie manggombak mantehau indange. “Oii… indang… dohop… indang… dohop… aku namput burung!!” Hining indang Palui kombak anake Palui. Palus balua kea indang Palui “lalehan ikau nah anak, kilen ikau je namput burung?” “Aduh indang aku dia tau muhun… dohop indang!” “Boh.. engkak burung kau bara biti berengmu ije-mije!” Kuan indang Palui.

Ye, Palui mengkak burung te ije-mije bara biti berenge. sasar randah kawan burung tarawang manamput Palui, batisa isut melai kahang Palui kawan burung te, Palui palus manjatu pas baun human ewen.

“Lalau ka humung, kapalengm ikau tuh anak, manjarat kawan burung melai hapus bitim. Awi amon burung te manamput ikau kan eka kejau kanampie ampim, tau mampatei arepm ih.! Kuan indang Palui malait Palui.

“Yoh indang ampun. Aku manyasal tuntang jera nguan gawi te.” kuan Palui.

Tisan burung je melai kahang Palui, uras lekak Palui, balalu ewen manyambalih burung te tuntang manyambulut manganan bulue. indang Palui mampakasak burung te akan balut ewen hanak.

Pangulih tisa isut, jukung bahantung awi huruk jukung hapa mameteng kawan burung. Lalau kea Palui marapus arepe. Karenga mimbit umure.

Peteh Penyang :
1. Amon bagawi, basatiar bausaha keleh sabar tuntang sambil balakudoa.
2. Helo bara malalus taluh handiai keleh mikir / itung bujur buah helu, mikeh tau manyasat arep tuntang tau mambahaya arep kabuat.
3. Ela hanjak tatawe awi kahumung, keleh masi arep.
4. Sakula bara guru, sakula bara pangalaman, uka manjadi oloh je pintar tuntang harati

Tidak ada komentar:

Posting Komentar